Een duurzaam Nederland met een bewuste samenwerkende jonge generatie.

Kantelpunten: Het kan snel gaan

2 december, 2016 nieuws

Laatst was ik bij een symposium over kantelpunten in het klimaat. Leuk om weer eens mede-biologen tegen te komen, maar de boodschap die ik daar mee kreeg was eigenlijk minder leuk.

Bij een kantelpunt zet een kleine verandering een hele grote in gang en is er geen snelle makkelijke weg terug. Kantelpunten heb je overal, bijvoorbeeld in de financiële wereld (‘de crisis’), in de maatschappij (de Arabische lente) of persoonlijk (mensen die in een depressie schieten).

De sprekers legden uit dat we in het grote tijdsplaatje (10.000den jaren) eigenlijk op weg waren naar de volgende ijstijd, maar dat we de afslag hebben gemist en nu weer naar een warmere periode toegaan. Ons menselijk handelen de komende decennia bepaalt hoe warm precies. Op onze route zitten ook kantelpunten; gaan we erover, dan is er geen snelle makkelijke weg terug.

cold-1842622_1920

Dat er geen makkelijke weg terug is voor ons klimaat, heeft onder andere te maken met ‘positieve feedback loops’. Ter voorbeeld: doordat wij zoveel broeikasgassen uitstoten smelten onze ijskappen. De straling van de zon, die de aarde verwarmt, wordt door een gedeelte van de ijskappen weerkaatst. Hoe kleiner de ijskappen, hoe minder de straling van de zon weerkaatst wordt en dus hoe meer de aarde warmte vasthoudt. Deze ‘extra’ warmte op aarde zorgt uiteindelijk weer voor… meer afsmelten van ijs.

Dat er geen makkelijke weg terug is heeft te maken met dat het smelten van ijskappen snel gaat, terwijl de opbouw van ijskappen erg langzaam is. Oftewel, stel dat we nadat de ijskappen zijn afgesmolten tot inzicht komen dat dat toch niet zo best was, en opeens op miraculeuze wijze bijna geen broeikasgassen meer uitstoten, dan duurt het alsnog super lang voordat de ijskappen zich weer vormen. En in de tussentijd zitten we met de gebakken peren en een extra warme aarde.

Wat moeten we doen? De wetenschappers gaven mee dat we mondiaal moeten beslissen over de aanpak. Samen werken aan een oplossing. Tja, kunnen we dat? Ik maakte me al zorgen over de staat van de wereld (zowel de natuurlijke omgeving als de mensen erop) en dat is helaas na deze lezing niet minder geworden.

Naar mijn idee ziet het er niet best uit voor ons. Maar wat de kantelpunten ons laten zien, is dat het opeens snel kan gaan. Waar ik op hoop is dat al die duurzame ideeën, initiatieven en mensen beetje bij beetje blijven duwen. En dat dat ons helpt over een kantelpunt te komen waarbij we opeens wel met zijn allen duurzaam omgaan met onze aarde en de mensen erop. En hopelijk is dat kantelpunt vóór het kantelpunt van het klimaat.
 
 
Geschreven door Thiëmo Heilbron